Bổ sung sắt quá nhiều có tác hại gì với mẹ bầu

 Sắt cũng giống như chì, thủy ngân, nhôm, mangan nếu bị tích lũy nhiều bên trong cơ thể sẽ không thể bài tiết gây nên ra những tác dụng phụ do dư thừa: táo bón, tiêu chảy, phân đen, chán ăn, cản trở tạo máu bình thường của thai nhi, xơ gan,…

Bổ sung sắt quá nhiều sẽ có tác hại gì với phụ nữ có thai

Sắt – vi chất dinh dưỡng quan trọng đối với cơ thể

Không thể phủ nhận vai trò quan trọng của sắt đối với cơ thể. Sắt cần thiết để gây Hemoglobin – là thành vùng quan trọng của máu. Hemoglobin mang oxy đến khắp cơ thể người phụ nữ có thai & thai nhi, giúp cho quá trình phát triển diễn ra suôn sẻ & thông suốt. Thiếu sắt thì không thể gây nên ra Hemoglobin dẫn đến thiếu máu, nhức nhối, khó thở….

Sắt còn giúp bảo vệ cơ thể không bị nhiễm khuẩn vì sắt cũng là thành mảng của một enzym bên trong hệ miễn dịch, sắt giúp biến đổi betacaroten thành Vitamin A, giúp tạo ra colagen (chất này gắn kết các mô cơ thể lại với nhau)…

Cơ thể có khả năng tự đào thải sắt dư thừa ra ngoài không?

Câu trả lời rất tiếc là KHÔNG. Cơ thể không thể tự tăng cường đào thải sắt nếu gặp tình trạng dư thừa. Sắt chỉ được đào thải một lượng bé ra khỏi cơ thể (khoảng 1mg/ngày) và sự đào thải đó là hằng định.

Sắt sau khi được hấp thu vào cơ thể sẽ được dùng khoảng 75% để gây hồng cầu, mảng còn lại tạo nên cơ, enzym, dự trữ ở gan, lách, tủy… & thải trừ ra ngoài qua đường tiêu hóa. Sự thải trừ là hằng định ở lượng bé chỉ ~ 1mg mỗi ngày. Điều đó cho thấy, nếu bạn nạp quá nhiều sắt thì tình trạng dư thừa sẽ ảnh hưởng tới hoạt động thông thường của cơ thể mà không có cách tự nhiên nào để giải quyết. xét nghiệm triple test và hội chứng down khi mang thai .

Với trường hợp dư thừa sắt quá mức, bác sỹ sẽ phải chỉ định “Chích máu tĩnh mạch” để lấy bớt máu ra khỏi cơ thể; hoặc sử dụng thuốc tạo nên phức để đưa sắt ra ngoài cơ thể qua phân, nước tiểu. Giải pháp này tạo nhiều nguy cơ nên không khuyến khích dùng khi mang bầu.

Khi dư thừa, sắt lắng đọng tại các cơ quan bên trong cơ thể. Sắt tích lũy ở mảng nào sẽ tạo nên tổn thương cho cơ quan tại phần đó:

• Tại gan: có thể tạo xơ gan – sẹo vĩnh viễn ở gan
• Tại tụy: có thể tạo ra thay đổi nồng độ Insulin, dẫn đến tiểu đường
• Ứ đọng sắt ở tim: gây nên rối loạn nhịp tim, các vấn đề về tuần hoàn có thể dẫn đến suy tim
• Viêm khớp do lượng sắt làm tổn thương các mô, phá hủy lớp bao phủ xương
• Thừa sắt làm cho cơ thể nhức nhối, suy nhược, sạm da.
• Thừa sắt dẫn tới tăng nồng độ sắt tự do và tăng nồng độ huyết sắc tố bên trong máu người mẹ bầu, làm cản trở quá trình cung cấp máu từ người mang thai sang con, tăng nguy cơ sinh non, trẻ thiếu cân, tử vong cho sản phụ…

Hướng dẫn bổ sung sắt đúng cách cho phụ nữ mang thai

Theo khuyến nghị của viện dinh dưỡng Quốc Gia Việt Nam phụ nữ có thai cần bổ sung 27- 40mg sắt nguyên tố mỗi ngày tùy thuộc vào hàm lượng sắt bên trong cơ thể & lượng sắt thu được từ thức ăn.

Thực phẩm luôn là nguồn cung cấp sắt tốt nhất, cơ thể cũng hấp thu sắt từ thực phẩm tốt hơn hấp thu từ thuốc. Hơn nữa, tăng cường chế độ ăn nghĩa là bạn cung cấp nhiều dưỡng chất chứ không phải chỉ có sắt.

Do đó, bổ sung sắt hiệu quả chính là việc tăng cường tối đa sắt từ thực phẩm, sau đó mới tính đến bổ sung thêm sắt từ thuốc.

Lưu ý các yếu tố giúp sắt hấp thu tối ưu: Tăng cường những thực phẩm giúp hấp thu sắt tốt như: Vitamin C, thịt, cá, gia cầm, hải sản… Hạn chế/tránh các thực phẩm làm cản trở hấp thu sắt như: trà, cà phê, gia vị thảo dược. Tránh bổ sung canxi hay ăn/uống thực phẩm giàu canxi gần thời gian bổ sung sắt

Chỉ nên bổ sung sắt từ thuốc ở liều thấp nhất có thể để giảm thiểu tác dụng không mong muốn mắc phải trên đường tiêu hóa.

những thực phẩm giàu sắt bạn có thể tham khảo như:

• tiết lợn (20,4mg sắt/100gam),
• gan gà (9mg sắt/100gam),
• gan lợn (12mg sắt/100gam),
• bầu dục (8,2mg sắt/100gam),
• lòng đỏ trứng gà (7mg sắt/100gam),
• đậu tương (11mg sắt/100gam),
• rau dền (6mg sắt/100gam) …

Trên thị trường ngày nay có rất nhiều thuốc sắt tốt nhưng điều quan trọng nhất là số lượng nguyên tố sắt bên trong mỗi sản phẩm. Nên đọc kỹ nhãn sản phẩm trước khi mua hoặc theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Sắt chỉ là một bên trong số nhiều dưỡng chất thiết yếu cần bổ sung cho phụ nữ mang thai. Ngoài sắt bạn còn cần bổ sung thêm các dưỡng chất khác ví dụ như:

Axit Folic

• Cần thiết cho sức khỏe của bà bầu & sự phát triển của thai nhi / em nhỏ.
• Giảm nguy cơ bị khuyết tật ống thần kinh bao gồm cả tật nứt đốt sống.
• Cần cho quá trình tổng hợp DNA và cần cho sự tăng trưởng & phân chia tế bào nhanh.

Dầu cá (Omega-3, DHA và EPA)

• Rất quan trọng đối với sự phát triển của não bộ, mắt và miễn dịch, và hoạt động chức năng của thai nhi và trẻ sơ sinh.
• sử dụng omega-3 bên trong thời gian mang thai sẽ giảm nguy cơ sinh non.
• Bổ sung dầu cá ở các bà mẹ mang thai hoặc cho con bú làm giảm nguy cơ mắc chứng rối loạn hành vi & học tập, dị ứng ở trẻ em, và hỗ trợ chức năng nhận thức cho trẻ.
• Hỗ trợ sức khỏe tim mạch, tâm thần và làn da của bà bầu.

Iốt

• Đi kèm với hành vi vận động tâm thần ở trẻ tốt hơn, và ngăn ngừa những rối loạn do thiếu iốt (bao gồm: trí tuệ chậm phát triển & chứng đần độn).
• Cần cho sự phát triển não bộ, & cho sự tăng trưởng, chuyển hóa & phát triển toàn diện của thai nhi / trẻ sơ sinh.
• Giúp bảo vệ chống lại các rối loạn & suy tuyến giáp do sự thiếu hụt iốt.

Kẽm

• Giảm nguy cơ sinh non
• Cần thiết cho sự tăng trưởng tế bào và phát triển toàn diện ở thai nhi và trẻ sơ sinh.

Như vậy, để bổ sung sắt có hiệu quả và giảm tối đa tác dụng không mong muốn thì trước tiên mẹ bầu cần tăng cường bổ sung sắt từ thực phẩm hàng ngày, đồng thời biến đổi chế độ ăn uống của mình để tối ưu khả năng hấp thu sắt của cơ thể.

Việc bổ sung sắt từ thuốc được thực hiện khi chế độ ăn không đáp ứng đủ nhu cầu & nên bổ sung sắt ở liều thấp nhất có thể. Chỉ bổ sung liều cao hơn khuyến nghị khi có chỉ định của bác sĩ bên trong trường hợp cơ thể thực sự có thiếu máu thiếu sắt bệnh lý mà thôi.

Bên cạnh đó, phụ nữ mang thai cũng đừng quên bổ sung những dưỡng chất thiết yếu khác ngoài sắt để đáp ứng nhu cầu DHA, EPA, sắt, acid folic cùng nhiều vitamin và khoáng chất của cơ thể người phụ nữ tăng lên bên trong thời kỳ này.

Đọc thêm: bảng giá xét nghiệm nipt tại gentis